เกิดเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2498 ที่จังหวัดตรัง มีความสนใจในการประพันธ์ตั้งแต่เด็ก จบการศึกษาระดับมัธยมจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา จากนั้นศึกษาต่อที่คณะวิทยาศาสตร์ แผนกเตรียมเภสัช จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้รับเลือกให้เป็นดาวจุฬา พ.ศ. 2515
ใน พ.ศ. 2516 เป็นหนึ่งในแกนนำนักศึกษาในเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 และต้องหนีเข้าป่าไปเข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยอยู่หลายปี จิระนันท์มีฉายาในป่าว่า สหายใบไม้ จากนั้นไปศึกษาต่อที่สหรัฐอเมริกา
ประวัติย่อ
จิระนันท์ พิตรปรีชา หรือ ชื่อเล่น "จิ๊ด" เกิด เมื่อวันที่ 25 เดือนกุมภาพันธ์ 2498 ที่ อำเภอเมือง จังหวัดตรัง เป็นบุตรสาวคนเดียวในจำนวนพี่น้อง 3 คน บิดาชื่อ นิรันดร์ มารดาชื่อจิระ เคยเป็นครูแล้วลาออกมาเปิดร้านขาย เครื่องเขียน แบบเรียน และหนังสือ เป็นลูกสาวเจ้าของร้านหนังสือที่โตมากับกองหนังสือ ภายในร้าน "สิริบรรณ" เริ่มเขียนกลอนในช่วงที่เรียนอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2โรงเรียนประจำจังหวัด และประสบความสำเร็จเบื้องต้นในระดับกลอนประกวดเรื่อยมา จนกระทั่งจบจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา สอบเข้าเรียนต่อในคณะวิทยาศาสตร์ แผนกเตรียมเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อปี 2515 ถูกเลือกเป็นดาวจุฬา ทำงานอยู่กับกิจกรรมชมรมต่างๆ อยู่พักหนึ่ง ก็เกิดสงสัยในคุณค่าของระบบการศึกษาและสังคมมหาวิทยาลัย จึงผันแปรเข้าร่วมกิจกรรมการเมืองแบบกลุ่มอิสระที่เริ่มก่อตัวขึ้นในยุคนั้น
ชีวิตครอบครัว สมรสกับ เสกสรรค์ ประเสริฐกุลหรือสหายไท อดีตผู้นำนักศึกษาที่ร่วมต่อสู้มาด้วยกัน มีบุตรชาย 2 คน ชื่อ แทนไท ประเสริฐกุล และ วรรณสิงห์ ประเสริฐกุล
ผลงานหนังสือ
- ใบไม้ที่หายไป, สำนักพิมพ์อ่านไทย, เมษายน 2532 (รางวัลซีไรต์)
หนังสือเกี่ยวกับการแปลบทบรรยายภาพยนตร์
มีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับการจัดทำบทแปล และการใช้ภาษาอังกฤษ
- ชะโงกดูเงา, แพรวเอนเตอร์เทน, พิมพ์ครั้งแรก มีนาคม 2541
ชุดหม้อแกงลิง
- หม้อแกงลิง “คำให้การของคนให้คำ”, แพรวเอนเตอร์เทน, กันยายน 2541
- หม้อแกงลิง (2) “จารึกขอบจอ”, เอ.อาร์.บิซิเนส เพรส, พฤศจิกายน 2546
- หม้อแกงลิง (3) “รำพึงถึงบทหนัง” , เอ.อาร์.บิซิเนส เพรส, ธันวาคม 2546